Konferencja Normalizacja i Standaryzacja jako niezbędne regulacje XXI wieku.
Konferencję otworzył Prezes Izby Gospodarczej Gazownictwa Pan Robert Perkowski, który w swoim wystąpieniu wskazał potrzebę standaryzacji technicznej na potrzeby branży. Wspomniał również, że w trakcie 16 letniej działalności Komitetu Standardu Technicznego zostało opracowanych ponad 60 dokumentów standaryzacyjnych. Zaznaczył, że standaryzacja ma wpływ na rozwiązania zawarte w przepisach krajowych. Wpływ ten polega nie tylko na udziale przedstawicieli IGG w Radach Koordynacyjnych Porozumień Wodorowego i Biometanowego powołanych przez Ministra Klimatu i Środowiska oraz w powołanych przez MKiŚ grupach roboczych działających w ramach porozumień sektorowych, w których pracują przedstawiciele branży. Nowopowstałe Standardy Techniczne są przesyłane przez IGG do odpowiednich Ministerstw i mogą posłużyć do tworzenia krajowych aktów prawnych.
W imieniu Pani Prezes Iwony Waksmundzkiej-Olejniczak został odczytany list przez Pana Janusza Radomskiego Członka Zarządu PGNiG Upstream. W liście została podkreślona rola standaryzacji i normalizacji jako narzędzie wspierające ujednolicenie działalności w tworzeniu koncernu multienergetycznego. Zaznaczono również znaczący udział LPB/PGNiG w dotychczasowym dorobku standaryzacji i normalizacji branżowej.
W trakcie konferencji odbył się Panel dyskusyjny, w którym wzięli udział:
Ewa Zielińska - Prezes Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, Artur Cieślik - Członek Rady Dyrektorów PGNiG Grupa ORLEN, Marian Żołyniak - Członek Zarządu PSG, Tomasz Olczak - Dyrektor Biura Technologii i Efektywności PKN ORLEN, Andrzej Kolasa – Dyrektor Pionu Eksploatacji Gaz-System, Sławomir Zawadzki - Prezes Zarządu PGNiG GAZPOROJEKT GK ORLEN.
Moderatorem dyskusji była Pani Teresa Laskowska - Dyrektor IGG.
W pierwszej części panelu jako pierwsza wypowiedziała się Pani Ewa Zielińska Prezes Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, która zwróciła uwagę, że początek normalizacji rozpoczyna się przez tworzenie standardów. Przez standardy możliwe jest ukierunkowanie na tworzenie norm polskich i europejskich.
Polski Komitet Normalizacyjny jest członkiem CEN (Europejski Komitet Normalizacyjny), CENELEC (Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki), ETSI (Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych).
W procesie tworzenia norm uczestniczą eksperci z poszczególnych branż. Pani Prezes podkreśliła rolę branży gazowniczej w tworzeniu norm zaznaczając, że w pracach komitetów i podkomitetów biorą udział jej przedstawiciele.
W drugiej części wypowiedzi Pani Prezes odniosła się do wypowiedzi panelistów, wskazała, że dostrzega luki w normalizacji Unii Europejskiej. Zaznaczyła, że jest możliwość wystąpienia do komitetów PKN o interpretację zapisów istniejących norm branżowych.
W kontekście szybkiego rozwoju technologii zwróciła uwagę, że bardzo ważny jest szybki dostęp do polskich wersji norm Europejskich.
Na zakończenie zaznaczyła, że normalizacja jest po to aby zwiększać konkurencyjność gospodarki krajowej.
Kolejny Panelista Pan Tomasz Olczak Dyrektor Biura Technologii i Efektywności PKN ORLEN, zaznaczył, że w związku z zakazem rejestracji pojazdów spalinowych po 2035r. szansą są e-paliwa. Orlen stawia na wodór z elektrolizy jak również dwutlenek węgla z różnych źródeł w procesie produkcji e-paliw. Dekarbonizacja pozwoli na realizację celów neutralności klimatycznej. W procesie tym konieczna jest standaryzacja i normalizacja w szczególności w obszarze wymagań dla surowców, metodyki badawczej wprowadzania tych surowców do obrotu.
W drugiej części wypowiedzi wskazał, że współpraca branży gazowniczej z branżą petrochemiczną jest konieczna szczególności w kontekście wodoru w wykorzystaniu w petrochemii.
Członek Rady Dyrektorów PGNiG Grupa ORLEN Pan Artur Cieślik przedstawił prace PGNiG prowadzone w poprzednim okresie dotyczące sekwestracji CO2.
Pierwsze prace w tym zakresie prowadzono na początku lat 2000-nych i dotyczyły możliwości składowania CO2 w złożu Jastrząbka Stara, kolejne podjęto w 2017 wspólnie firmami Tauron, Grupa Azoty, Exergon i AGH. Obecnie w trakcie realizacji jest projekt składowania CO2 w złożu Ryłowa. Prezes Cieślik podkreślił, że brak jest norm dotyczących jakości CO2.
Ponadto trwają prace koncepcyjno-badawcze nad magazynowaniem wodoru. W pierwszym kroku rozważano dwie lokalizacje, obie w kawernowych magazynach gazu w utworach solnych.
Podkreślił, że przy przesyłaniu paliw z domieszką gazów zdekarbonizowanych, w tym H2, potrzebne są jednolite wymagania na wszystkich etapach tj.: przy projektowaniu, budowie infrastruktury, przebudowie i remoncie, odpowiedni standard IGG opracowywany z udziałem przedstawicieli PKN ORLEN jest już na ukończeniu.
Zaznaczył, że Grupa PGNiG/Orlen uczestniczy i będzie uczestniczyła w procesie normalizacji i standaryzacji oraz wskazał, że w okresie tworzenia koncernu multienergetycznego będzie duże zapotrzebowanie na prace normalizacyjne i standaryzacyjne w branży. Tworzenie nowych norm jest koniczne z uwagi na szybki rozwój technologii i brak przepisów.
Z kolei Pan Andrzej Kolasa – Dyrektor Pionu Eksploatacji Gaz-System, zwrócił uwagę, że duże wyzwania dla standaryzacji i normalizacji są w obszarze przesyłu i magazynowaniu wodoru. Dziś jest możliwe wtłoczenie wodoru do sieci do 10% zawartości. W Gaz-System trwają prace nad dostosowaniem infrastruktury do transportu wodoru. Pan Andrzej Kolasa zaznaczył, że w IGG trwają prace standaryzacyjne nad wytycznymi dla infrastruktury z domieszką wodoru. W przypadku biometanu zostało wydane rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu gazowego.
W drugiej części wypowiedzi podkreślił, że należy korzystać z doświadczeń firm zagranicznych w szczególności w zakresie biometanu. Wskazał też, że dla Gaz-System wartością dodaną jest pozyskiwanie wiedzy w ramach prac w zespołach standaryzacyjnych przez przedstawicieli Spółki.
Pan Sławomir Zawadzki - Prezes Zarządu PGNiG GAZOPROJEKT GK ORLEN, podkreślił, że firma projektowa nie byłaby w stanie zrealizować żadnego projektu bez standaryzacji i normalizacji. Gazoprojekt jest aktywny w tworzeniu standardów IGG, poprzez uczestnictwo swoich przedstawicieli w zespołach roboczych Komitetu Standardu Technicznego. Pan Prezes Zawadzki wspomniał również, że obecnie większość postępowań przetargowych jest opartych o kryterium najniższej ceny co utrudnia dużym podmiotom, aktywnie uczestniczących w procesach tworzenia norm i standardów, w konkurowaniu z małymi przedsiębiorstwami.
Wskazał również, że dobrą inicjatywą byłaby możliwość wystąpienia do Polskiego Komitetu Normalizacyjnego o szczegółową interpretację norm. Zaznaczył, że w pracy biura projektowego tam gdzie nie ma polskich norm i standardów dostosowywane są do warunków polskich inne normy np. Kanadyjskie.
Pan Prezes Marian Żołyniak Członek Zarządu Polskiej Spółki Gazownictwa, opowiedział o wizji Operatora Systemu Dystrybucyjnego w zakresie normalizacji i standaryzacji. Zaznaczył, że Polska Spółka Gazownictwa posiada ponad 207 tyś km sieci gazowej. Polska Spółka Gazownictwa aktywnie wspiera prace normalizacyjne i standaryzacyjne, przedstawiciele PSG uczestniczą w pracach 48 zespołów.
Misją Polskiej Spółki Gazownictwa jest zapewnienie bezpieczeństwa dostaw i eksploatacji sieci gazowej na co wpływ mają normy i standardy w każdym zakresie realizacji prac eksploatacyjnych jak również awaryjnych na czynnych sieciach gazowych.
Podkreślił również, że powinno się stosować najlepsze zestandaryzowane rozwiązania oraz korzystać z najlepszych praktyk inżynierskich.
Druga część konferencji obejmowała referaty.
Pan dyrektor Tomasz Mazur, Polski Komitet Normalizacyjny przedstawił informacje o współpracy PKN z europejskimi jednostkami normalizacyjnymi oraz o pracach normalizacyjnych PKN które są prowadzone w KT 277 ds. Gazownictwa. Bardzo ciekawa była informacja, że PKN powoli przechodzi na system tłumaczenia za pomocą systemu TRADOS. Tłumaczenia wykonane za pomocą tego systemu będą podlegały weryfikacji przez ekspertów. Celem wdrażania systemu TRADOS jest przyspieszenie tłumaczenia norm europejskich.
Pani dyrektor Magdalena Żółty (INiG PIB) opowiedziała o roli INiG PIB w procesie normalizacji. Instytut prowadzi Sekretariaty trzech Komitetów Technicznych: nr 31 ds. Górnictwa Nafty i Gazu, nr 222 ds. Przetworów Naftowych oraz Produktów Podobnych Pochodzenia Biologicznego i Syntetycznego oraz nr 277 ds. Gazownictwa, współpracując ściśle zarówno z Polskim Komitetem Normalizacyjnym jak i GAZ-SYSTEM, PGNiG grupa ORLEN, LOTOS, PERN i PSG, które finansują działalność Komitetów Technicznych. Eksperci INiG PIB uczestniczą także w pracach sześciu Grup Roboczych CEN, co zapewnia wpływ na postanowienia zawarte w powstających normach.
Pan dyrektor Cezary Starczewski (PGNiG grupa ORLEN) przedstawił informacje o działalności i znaczeniu dla branży Laboratorium Pomiarowo-Badawczego, które ma akredytację PCA jako laboratorium wzorcujące, badawcze i jako jednostka notyfikująca oraz odpowiada za działalność normalizacyjną na rzecz sektora górnictwa ropy i gazu.
Podkreślił również znaczenie współpracy z IGG w zakresie opracowywania dokumentów standaryzacyjnych, oraz udziale PGNiG grupa ORLEN w normalizacji krajowej i międzynarodowej.
Po przerwie pan dyrektor Tomasz Olczak (PKN ORLEN) opowiedział o doświadczeniach koncernu związanych z normalizacją, która dotyczy np. parametrów paliw - w Koncernie powstało dotychczas ponad 70 norm zakładowych. Spółki ORLEN otrzymały różne certyfikaty zgodności, np. z normami zarzadzania środowiskowego – certyfikaty są dostępne na stronie Koncernu. Koncern uważa także wodór za źródło dekarbonizacji paliw i stwierdzono, że konieczne jest opracowanie mapy drogowej standaryzacji wodoru – taka mapa została opublikowana przez European Clean Hydrogen Alliance.
Ważnym komponentem paliw staje się obecnie HVO (Hydrotreated Vegetable Oil), który może być także stosowany jako paliwo zastępujące olej napędowy i który emituje przy spalaniu znacznie mniej dwutlenku węgla.
Pan Łukasz Piwoda (GAZ-SYSTEM) wymienił różne aspekty działalności normalizacyjnej GAZ-SYSTEM, w tym zgłaszanie nowych tematów wymagających standaryzacji i zaangażowanie w wielu zespołach roboczych KST IGG. Przedstawiciele spółki biorą także udział w pracach kilku podkomitetów KT 277 ds. Gazownictwa, oraz organizacjach międzynarodowych, takich jak np. GERG i MARCOGAZ. Raporty tych organizacji są często podstawą normalizacji europejskiej. GAZ-SYSTEM wprowadził wiele regulacji wewnętrznych opartych na normach krajowych i międzynarodowych oraz na dokumentach standaryzacyjnych IGG.
Pan dyrektor Jacek Michalik (PSG) w swojej prezentacji odniósł się do roli normalizacji i standaryzacji w działalności Polskiej Spółki Gazownictwa. Podkreślił, że polskie normy oraz dokumenty standaryzacyjne IGG są stosowane w prawie każdym obszarze działania PSG. Wszystkie regulacje są udostępniane na etapie postepowań przetargowych. Wskazał również na aktywność Polskiej Spółki Gazownictwa w normalizacji oraz standaryzacji krajowej. Pracownicy PSG uczestniczą w pracach Komitetu Technicznego PKN nr 277 ds. gazownictwa, w pracach Komitetu Standardu Technicznego IGG oraz w Międzyzakładowej Komisji Normalizacyjnej.
Przewodniczący KST IGG pan Grzegorz Rosłonek podkreślił zaangażowanie całej branży w działalność standaryzacyjną IGG – na przestrzeni 16 lat powołano 46 zespołów i zgłoszono do pracy w nich 468 osób.
Tematyka prac podejmowana w ostatnich latach, w związku z trwającą transformacją energetyczną, uwzględnia nowoczesne rozwiązania zapewniające bezpieczeństwo systemu gazu ziemnego jako paliwa przejściowego w okresie transformacji. Potrzeba uwzględnienia aspektów środowiskowych przy zachowaniu funkcjonalności systemu spowodowała zwrócenie uwagi na paliwa odnawialne, takie jak biogaz/biometan i wodór i rozpoczęcie prac standaryzacyjnych w tym obszarze. Ten obszar dotyczy również możliwości transportowania paliw odnawialnych paliw sieciami gazu ziemnego, emisji CH4 do atmosfery oraz zdalnego monitorowania stanu infrastruktury i transportu rurociągowego CO2. Rozpoczęto też prace standaryzacyjne dotyczące zwiększenia użyteczności systemu gazowego poprzez stosowanie paliw gazowych sprężonych i skroplonych - CNG i LNG, a wkrótce bioCNG oraz bioLNG.
W podsumowaniu Konferencji pani dyrektor Teresa Laskowska zauważyła, że wszystkie wypowiedzi wskazały jednoznacznie, jak ważna jest rola normalizacji i standaryzacji branżowej w działalności firm związanych z branżą gazowniczą. Izba Gospodarcza Gazownictwa przy współpracy 170 firm stowarzyszonych jest uczestnikiem transformacji energetycznej kraju i rozwija działalność standaryzacyjną w nowych obszarach takich jak np. paliwa odnawialne.