XII Targi EXPO-GAS 2023
Konferencja „Nowe technologie dla multienergetyki”
19 kwietnia br. w Kielcach odbyła się uroczystość otwarcia XII Targów Techniki Gazowniczej EXPO-GAS 2023. Zgromadzonych licznie uczestników powitali dr Robert Perkowski, prezes Izby Gospodarczej Gazownictwa oraz Andrzej Mochoń, prezes Targów Kielce.
Wydarzenie ma wyjątkowy charakter, bowiem odbywa się w roku jubileuszu XX-lecia Izby Gospodarczej Gazownictwa.
Dr Robert Perkowski, prezes IGG podsumował dorobek samorządu gazowniczego w zakresie uczestnictwa w konsultowaniu legislacji gospodarczej, w pracach komisji sejmowych, w roboczych zespołach powoływanych przez administrację rządową i samorządową. Podkreślił dobre relacje z innymi organizacjami przedsiębiorców szeroko rozumianego rynku energii. Wskazał na instytucjonalny dorobek IGG, w postaci wyspecjalizowanych zespołów, jak unikalny w Polsce Komitet Standardu Technicznego, jak Zespół Dobrych Praktyk, który wypracował Kodeks Dobrych Praktyk w zakresie relacji inwestor – wykonawca. Studia MBA, wyprofilowane na sektor energetyczny, Sąd Arbitrażowy i Ośrodek Mediacji Gospodarczej, ta także inicjatywy IGG, podobnie jak prestiżowe targi EXPO-GAS oraz Kongres Polskiego Przemysłu Gazowniczego.
Dr Piotr Dziadzio, podsekretarz stanu w MKiŚ, uczestnicząc w inauguracji targów podkreślił, jak, ważna jest rola gazu ziemnego w transformacji energetycznej i rola Izby Gospodarczej Gazownictwa, która od dwudziestu lat promuje paliwo gazowe i uczestniczy w dyskusjach i projektach dotyczących transformacji energetycznej, wskazując ważną rolę gazu ziemnego jako paliwa przejściowego. Te działania to ważny krok w kierunku zrównoważonego rozwoju rynku energii, a targi gazownicze to prezentacje i debaty tematyczne, a to dobra formuła do poszukiwania korzystnych rozwiązań. Wszystkie te nowe trendy uwzględniane są w pracach nad nowelizacją PEP 2040, ale w takim zakresie, by chronić suwerenność energetyczną polski, wykorzystywać własne zasoby i źródła odnawialne. Ma to być energetyka prosumencka, ale z uwzględnieniem zreformowanego segmentu energetyki węglowej i rosnącej roli gazu ziemnego w sektorze energii.
Janusz Kowalski, sekretarz stanu w MRiRW, pełnomocnik, rządu ds. transformacji energetycznej obszarów wiejskich podjął temat usprawnień systemowych dla rozwoju biogazu i biometanu. Na wstępie podkreślił, jak ważna była restrukturyzacja koncernu PGNiG, by spółka dystrybucyjna mogła nawiązać kontakty z biogazowniami rolniczymi. Co jest ważne, IGG wyznacza standardy, a PSG powinna być promotorem takich zmian. Zasugerował, by kwestia rozwoju rynku biogazu i biometanu stała się tematem dla wszystkich targów expo-gas, nawet co rok, bo tempo zmian jest duże i warto to obserwować na targach. Biomasa może wiele zmienić w polskiej energetyce.
Pierwsza sesja nosiła tytuł: „Energia dla gospodarki”, a pierwszym tematem była „Rola paliw gazowych w procesie transformacji energetycznej”. prof. Grzegorz Tchorek (UW) w swojej wypowiedzi podkreślił, że w perspektywie najbliższych dekad jedynym surowcem, który może zapewnić bezpieczną dekarbonizację krajowego miksu energetycznego jest gaz ziemny. Kluczowym elementem strategicznym w planowaniu rozwoju sektora gazowniczego jest jego stopniowa dekarbonizacja i zapewnienie technicznych zdolności aktywów wzdłuż całego łańcucha wartości do przejścia na gazy zdekarbonizowane – biometan, wodór i pochodne. W przypadku jednostek gazowych praktycznie jedyną ścieżką dekarbonizacji jest stopniowe domieszkowanie gazami zdekarbonizowanymi (biometanem lub wodorem), co według danych branżowych jest już technicznie możliwe i dostępne. Dla zachowania zgodności z regulacjami klimatycznymi UE, a także zapewnienia rentowności infrastruktury gazowej, niezbędne będzie takie zaprojektowanie aktywów gazowych, aby były one technicznie przygotowane do pracy na dużych domieszkach paliw substytucyjnych, takich jak biometan, wodór i pochodne. Pojawia się jednak dylemat, że nie mamy zgromadzonej odpowiedniej ilości biomasy.
Zmiany systemowe w regulacjach dla energetyki podjął w swoim wystąpieniu Rafał Gawin, prezes URE. Zwrócił uwagę, że rzeczywistość bardzo szybko się zmienia, więc kolejne aktualizacje będą konieczne. Polityka regulacyjna jest elastyczna, a narzędzia muszą zapewnić stabilność i dbać o bezpieczeństwo sektora. Rola gazu to elastyczność systemowa, a jego magazynowanie to kwestia kluczowa, więc pojemności są bardzo ważne. To będzie trwało wiele lat. Zmiany na rynku będą, bo gaz będzie systematycznie zastępowany przez biometan, musimy o to zadbać. Wątek bezpieczeństwa jest kluczowy dzisiaj, a magazynowanie powinno objąć także rynki lokalne, musimy sprawdzić, które technologie będą najbardziej efektywne.
Programy badawczo rozwojowe dla transformacji energetycznej omawiał Wojciech Racięcki, dyrektor w NCBR. Kluczową rolę biometanu i jego wagę jako surowca i paliwa w polskiej gospodarce dostrzega NCBR. Uruchomienie krajowej produkcji biometanu może odegrać kluczową rolę w zwiększeniu bezpieczeństwa energetycznego Polski i stabilizacji cen paliw gazowych. Biometan określa się jako zdekarbonizowane paliwo gazowe. Jest paliwem ekwiwalentnym dla gazu ziemnego, ma charakter uniwersalny przez możliwość jego magazynowania i dystrybucji w istniejących sieciach gazowych, a także użycia go w istniejących urządzeniach odbiorczych. Ma przewagę nad innym gazem odnawialnym jakim jest wodór powstający w procesie energochłonnej elektrolizy, paliwo niezwykle wymagające, jeśli chodzi o systemy magazynowania i dystrybucji.
Dekarbonizacja gazownictwa i regulacje dla rozwoju technologii wodorowych były przedmiotem wystąpienia Szymona Bylińskiego z MKiS. Mówca podkreślił, że będziemy realizować program dla wodoru, kreować wręcz konstytucję dla wodoru. Wypracować musimy mechanizmy wsparcia finansowego dla tego segmentu w taki sposób, by zapewnić zawieranie kontraktów. Jest duże zainteresowanie tymi nowymi regulacjami. Ważne, że pomiędzy branżami trwa dyskusja nad naszymi projektami.
Stanisław Barański, dyrektor w PKN ORLEN, zwrócił uwagę na konieczność aktualizacji strategii dla rynku energii we wszystkich segmentach multienergetycznego rynku. Wewnętrzne dyskusje wskazują, że transformacja energetyczna musi być wsparta bardzo poważnym traktowaniem inwestycji, jak robi to zachód, musimy o tym pamiętać. W strategii naszego koncernu opisana jest maksymalizacja zysku z tradycyjnego biznesu paliwowego, rozwoju energetyki gazowej, zwiększeniu wydobycia gazu oraz inwestycje w przyszłościowy obszar biogazu i biometanu. W Europie nie ma jednej ścieżki dekarbonizacji.
Rozwój nowych technologii z wykorzystaniem funduszy europejskich omawiał dr hab. Jacek Jaworski, INiG-PIB. Wypowiedź obejmowała tematykę programów wsparcia na lata 2021-2027. Zakres to: wsparcie nowoczesnych technologii w energetyce, nowoczesnej, inteligentnej infrastruktury gazowej oraz program FEnIKS. Zarządzanie programem podlega Ministerstwu Funduszy i Polityki Regionalnej, zarządzanie sektorem podlega Ministerstwu Klimatu i Środowiska, wdrażanie projektów podlega INiG-PIB. Struktura wsparcia sektorów energetyka o środowisko podzielona została na segmenty: infrastruktura ciepłownicza, rozwój OZE, infrastruktura energetyczna, infrastruktura elektroenergetyczna i infrastruktura gazowa. W podziale alokacji wg branż, dystrybucja i transport gazu ziemnego alokacja wynosi 0,7 mld EUR, w tym udział: obszaru energetyka (27%) i środowisko (12%). Cel szczegółowy - inteligentna infrastruktura gazowa obejmuje cele: rozwój cywilizacyjny niezgazyfikowanych terenów i Polski Wschodniej, ograniczenie niskiej emisji, promowanie roli gazu jako paliwa niskoemisyjnego w kontekście redukcji emisji CO2, wpływ na stabilizację pracy systemu energetycznego z uwagi na rosnącą rolę OZE, zapewnienie prawidłowego funkcjonowania i rozwoju krajowego systemu gazowego, umożliwienie przesyłu transgranicznego do innych państw regionu. Szczegółowy zakres to: rozbudowa, przebudowa, zmiana przeznaczenia, przekształcenie lub modernizacja sieci przesyłowych i dystrybucyjnych gazu, uwzględniająca przygotowanie sieci do wprowadzenia do systemu gazów odnawialnych i niskoemisyjnych, takich jak wodór, biometan, gaz syntezowy, inwestycje umożliwiające w dłuższej perspektywie zastąpienie instalacji zasilanych obecnie stałymi paliwami kopalnymi nowymi jednostkami zasilanymi paliwami gazowymi, sieć dystrybucyjna na wszystkich rodzajach ciśnień oraz sieci wyspowe zasilane z lokalnych stacji regazyfikacji LNG, nowe pojemności magazynowe. Cele szczegółowe: inteligentna infrastruktura gazowa, funkcjonalności inteligentnej infrastruktury gazowej: elastyczność; akceptacja innych paliw gazowych; inteligentne wykorzystanie gazu; kosztowo-efektywna i bezpieczna eksploatacja.
Bardzo ciekawy był segment korporacyjny, prezentowany przez liderów sektora gazowniczego. Artur Zawartko, wiceprezes Gaz System, omawiał gazy zdekarbonizowane w rozwoju polskiego systemu przesyłowego. Podkreślił, że rynek uważnie przygląda się rynkowi LNG. Odbiorcy analizują ceny, ale też elastyczność dostaw, a terminale mogą to zapewnić. Ta nowa sytuacja rynkowa pozwala nam wrócić do projektów regionalnego huba gazowego i włączenie się w grę rynkową w nowej skali.
Robert Więckowski, prezes PSG, mówił o roli dystrybucji w ograniczaniu emisyjności polskiej gospodarki. Podkreślił, że musimy zdecydować, co będzie produktem w naszej sieci. Największą atrakcją na naszym stoisku jest tunel immersyjny, w którym odwiedzający mogą zobaczyć całą historię od obierki jabłka do ekologicznego ciepła w polskich domach. Tym samym Polska Spółka Gazownictwa chce podkreślić swoją rolę w transformacji energetycznej kraju i uniezależnianiu się od gazu sprowadzanego z zagranicy. Biogazownie w naturalny sposób zostaną przyłączone do naszych sieci.
Henryk Mucha, prezes PGNiG OD, analizował zmiany na rynku gazu i ich wpływ na gospodarkę. Zwrócił uwagę na różnice między rynkami USA i UE, ale też rynek europejski, wyciągamy mało optymistyczne wnioski. Spada konkurencyjność gazu, a odbiorcy coraz częściej interesują się innymi źródłami energii. Akwizycje w tym obszarze są coraz bardziej realne.
Nowe rozwiązania w dziedzinie obrotu towarowego omawiał Marcin Sienkiewicz, dyrektor TGE. Charakterystyka polskiego rynku w zakresie gwałtownych ruchów cenowych staje się podobna, do tej na rynkach europejskich, ryzyka stają się wyraźniejsze. Musimy brać pod uwagę, że gaz skroplony rośnie na rynku. Do tych uwarunkowań włącza się nowy element – transakcje w cyberprzestrzeni. Te zmiany oczywiście aktywizują giełdy gazu.
Druga sesja konferencji miała charakter bardziej analityczny. Karol Wolff, PKN ORLEN, analizował kierunki rozwoju koncernów multienergetycznych na świecie i w Polsce. Zwrócił uwagę, że konflikt ukraiński spotęgował światowe działania dekarbonizacyjne. Kraje odpowiadające za ponad 90 proc. globalnego PKB i niemal 70 proc. populacji podtrzymują gotowość dojścia do neutralności emisyjnej. Transformacja nie będzie procesem prostym ze względu na skalę działań, jak również z uwagi na stosowane w procesie technologie, które są dopiero w fazie rozwoju. Trwa wyścig technologiczny, największe światowe korporacje chcą zająć w nim jak najlepszą pozycję. Rośnie poparcie społeczne dla transformacji. Przyspieszona transformacja wymaga bardzo dużych nakładów inwestycyjnych i głębokich analiz korporacyjnych. Również Grupa ORLEN pracuje nad aktualizacją strategii w reakcji na te trendy i musi uwzględniać wszystkie aktywa włączone do grupy, w tym Lotos i PGNiG. Bez zielonej przemiany firmy nie będą mogły się rozwijać, korzystać ze środków publicznych, pozyskiwać finansowania. Trudniej będzie im o inwestorów i klientów. Dlatego już teraz trzeba podejmować wysiłki, począwszy od aktywizacji działów badań i rozwoju, poprzez nową organizację biznesu i inwestycje w nowe segmenty, by nadawać ton zielonej rewolucji.
Grzegorz Kuś i Alicja Szumiec- Jurasińska, PWC, obszernie przedstawili finansowanie transformacji energetycznej poprzez fundusze pomocowe na rozwój gazownictwa, gospodarki biom etanowej i wodorowej. Fundusze Europejskie FEnIKS, Fundusze dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG), fundusze krajowe NFOŚiGW, NCBiR, BGK, a także formy wsparcia – dotacje, dotacje warunkowe, pożyczki, pożyczki z umorzeniem.
Prof. dr Jakub Kupecki, Instytut Energetyki IB, prezentował innowacyjne rozwiązania techniczne wspierające transformację energetyczną. W obszernej prezentacji omówione zostały tematy: wdrażanie paliw alternatywnych i spalanie wodoru, ograniczenie emisji, dekarbonizacja przemysłu, poprawa efektywności, ograniczenie zużycia paliw pierwotnych, obniżenie kosztów wytwarzania, gospodarka obiegu zamkniętego. Drugi segment prezentacji obejmował procesy elektrochemiczne: elektrolizery SOE do wysokosprawngo wytwarzania wodoru, produkcja paliw syntetycznych, instalacje Power-to-X, wysokosprawna mikro-kogeneracja, instalacje ko generacyjne klasy 1MW, generatory prądu i systemy napędowe zasilane amoniakiem.
Prof. Marzenna Weresa, SGH, podjęła temat: „ESG w dobie gospodarki 4.0”. Z perspektywy przedsiębiorstwa zarówno transformację cyfrową, jak i wdrażanie standardów ESG można postrzegać przez pryzmat czynników niezbędnych do osiągnięcia i utrzymania przewagi konkurencyjnej. Według analiz OECD prowadzonych w 2021 r. wśród przedsiębiorstw gospodarka 4.0 otwiera nowe możliwości eksportowe za pomocą cyfrowych platform. Najważniejsze korzyści z działalności w gospodarce 4.0 to możliwości szybszego reagowania na potrzeby i oczekiwania klientów. Wyniki badań dla wszystkich firm, niezależnie od ich wielkości potwierdziły, że w pewnych warunkach można osiągnąć znaczą synergię między wdrażaniem cyfryzacji i standardów ESG. Obie transformacje (cyfrowa i nakierowana na zrównoważony rozwój) mają tylko różne priorytety. Cyfryzacja przenosi do wirtualnego świata różne obszary działalności, a standardy ESG to przede wszystkim realizacja celów społecznych. Te dwa nurty mają wspólny cel: wzrost wartości firmy.
Moderatorem wszystkich sesji konferencji programowej XII Targów Techniki Gazowniczej EXPO-GAS był Wojciech Jakóbik, redaktor naczelny BiznesAlert.pl, portalu informacyjnego poświęconego energetyce.
Oprac. AC
Poniżej relacja z Targów Kielce EXPO-GAS zawierająca wypowiedzi Prezesów Izby Gospodarczej Gazownictwa.
